DWA MIECZE

Słuchaj mię Sauromatha…

Przed rozpoczęciem bitwy pod Grunwaldem, 15 lipca 1410 roku, do obozu polsko-litewskiego przybyli dwaj heroldowie*, aby przekazać dwa obnażone miecze. Pierwszy z nich był posłańcem króla rzymsko-niemieckiego Zygmunta I Luksemburskiego (w żółtej/złotej** tunice z czarnym orłem). Drugi reprezentował innego sprzymierzeńca Krzyżaków - księcia szczecińskiego Kazimierza V (w białej/srebrnej** tunice z czerwonym lwem - heraldyczny błąd twórców filmu; herb pomorskich Gryfitów: Na tarczy w polu srebrnym gryf czerwony wspięty z orężem złotym).

Zgodnie ze średniowiecznym obyczajem rycerskim, miecze zostały wysłane przez dowodzących armią krzyżacką - wielkiego mistrza pruskiego Ulryka von Jungingen i wielkiego marszałka Zakonu, komtura Królewca Friedricha von Wallenrode, a były przeznaczone dla dowódców armii polsko-litewskiej - króla Polski Władysława II Jagiełły i wielkiego księcia Litwy Witolda. Było to wyzwanie do stoczenia bitwy rycerskiej.

Był jeszcze jeden powód - natury religijnej, jako że wojna rozgorzała pomiędzy chrześcijanami, a bitwa przypadła w dniu święta liturgicznego - Rozesłania Apostołów. I tu, aby przypomnieć, co na owo rozesłanie powiedział Jezus swoim uczniom, trzeba przywołać Ewangelię według św. Łukasza:

Chwila walki

  35 I rzekł do nich: «Czy brak wam było czego, kiedy was posyłałem bez trzosa, bez torby i bez sandałów?» Oni odpowiedzieli: «Niczego».  36 «Lecz teraz – mówił dalej – kto ma trzos, niech go weźmie; tak samo torbę; a kto nie ma, niech sprzeda swój płaszcz i kupi miecz!  37 Albowiem powiadam wam: to, co jest napisane, musi się spełnić na Mnie: Zaliczony został do złoczyńców. To bowiem, co się do Mnie odnosi, dochodzi kresu».  38 Oni rzekli: «Panie, tu są dwa miecze». Odpowiedział im: «Wystarczy».

(Łk 22, 35-38)

I wiedział to już św. Grzegorz Wielki, Papież (AD 540-604), kiedy pisał: Scriptura crescit cum legente.

Andrzej Schymalla

*Krzyżacy mieli swojego herolda, Preußena, który - podobnie jak komtur Świecia Heinrich von Plauen - taktycznie spóźnił się na bitwę pod Grunwaldem.

**W polskiej (i teutońskiej) heraldyce (godła, herby) kolory: biały i żółty nie występują. Są plastycznym lub graficznym (szrafowanym szrafirunkiem) przedstawieniem barwy, i symbolizują odpowiednio: srebro - kruszec lub kolor srebrny, i złoto - kruszec lub kolor złoty. W omawianej epoce na tarczach, tunikach, płaszczach, kropierzach, proporcach rycerskich (gonfanonach) i procesyjnych chorągwiach kościelnych (gonfalonach) stosowano barwy rzeczywiste - srebrne i złote.

(Kadr z filmu Aleksandra Forda Krzyżacy, 1960)