W nocy, z 6/7 marca 1919 roku, w trakcie walk na froncie ukraińskim - podczas ataku na Torczyn - poległ najmłodszy oficer sztabowy POW i WP Leopold Lis-Kula, major, pośmiertnie awansowany na stopień półkownika.
Leopold Lis-Kula (1896-1919), pochodził z rodziny zasłużonej w walce o niepodległość Polski. Był uczniem szkoły powszechnej i gimnazjum w Rzeszowie. W gimnazjum (- od 1907 roku) założył drużynę Lisów (Lisowczyków), zamiast popularnych wówczas skautów (scouts - zwiadowcy burscy) generała Roberta Baden-Powella. Lis - był Jego pseudonimem w Legionach Polskich.
W 1912 roku, Leopold Lis-Kula wraz z zastępem Lisów przystąpił do Związku Strzeleckiego, i przez samego Komendanta Józefa Piłsudskiego był poważany, jako wyjątkowy instruktor wojskowy. W tym samym roku ukończył kurs podoficerski, a rok później - oficerski (w Stróży na Podhalu).
Po wybuchu Wielkiej Wojny, 7 sierpnia 1914 roku, na czele 4. kompanii ruszył śladem I Kompanii Kadrowej do Królestwa Polskiego, z zamiarem wywołania powstania na terenie zaboru rosyjskiego. W Legionach Polskich był dowódcą kompanii 1. Pułku Piechoty, dowódcą kompanii I Brygady, dowódcą 7. Pułku Piechoty. Awansował (9/10/1914 i 1/1/1915) za udział w spektakularnych akcjach bojowych w bitwach pod Krzywopłotami (9-21/11/1914), Łowczówkiem (22-26/12/1914), Kostiuchnówką (4-6/7/1916). Maturę zdał eksternistycznie w Wadowicach (1915). Był instruktorem taktyki szturmowej na tajnym kursie POW (Warszawa, 1916/1917). W lipcu 1917 roku był jednym z prowodyrów odmowy złożenia przysięgi cesarzom Austro-Węgier i Niemiec. Z powodu ww. odmowy - internowany, a następnie skierowany na front włoski, w szeregach CK Austrii. Ukończył szkołę oficerską. Po powrocie z frontu, ponownie w POW - Żytomierz, Równe, Kijów, Odessa, Mińsk, Moskwa i Kaukaz (- od 16/7/1918 był komendantem Komendy Naczelnej POW nr 3 - wywiadu wojskowego). Major piechoty (12/1918), mianowany przez Komendanta Józefa Piłsudskiego (2/1919) dowódcą 1. Pułku Piechoty Legionów. Tej funkcji już nie objął.
Walczył pod Poryckiem (1-2/3/1919) i Torczynem (6-7/3/1919). Ciężko ranny, zmarł w Torczynie 7 marca 1919 roku. Jego pogrzeb był patriotyczną manifestacją - w Warszawie i Rzeszowie. Awansowany pośmiertnie na stopień podpułkownika, spoczywa na cmentarzu Pobitnem w Rzeszowie. Leopold Lis-Kula został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, i - pośmiertnie - Krzyżem Niepodległości z Mieczami.
W czasach II RP był stawiany za wzór żołnierza i patrioty. W 1928 roku, na warszawskim Bródnie powstało V Męskie Gimnazjum im. Pułkownika Leopolda Lisa-Kuli - bohatera Wielkiej Wojny i wojny polsko-ukraińskiej. Opiekę nad gimnazjum przejął legionowy, 36. Pułk Piechoty. W 1931 roku, Szkoła Ogólnokształcąca Męska Magistratu miasta stołecznego Warszawy zajęła budynek przy ulicy Odrowąża. Jej nazwę wielokrotnie zmieniano, doszedłszy do - Miejskiego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Płk. Lisa-Kuli. W 1937 roku, w uroczystości poświęcenia sztandaru szkoły wziął udział Marszałek Edward Śmigły-Rydz. Po klęsce wrześniowej (1939), budynki i urządzenia Gimnazjum zajęli Niemcy, organizując w nich koszary i biura kolejowe, ze względu na bliskie sąsiedztwo praskiego węzła kolejowego. Po wojnie, w 1945 roku, kadra pedagogiczna, rodzice i uczniowie doprowadzili do reaktywacji szkoły - koedukacyjnego gimnazjum i liceum. W PRL-u szkoła straciła imię pierwotnego patrona. Funkcjonowała pod nazwą: XIII Liceum Ogólnokształcącego im. Ludwika Waryńskiego, i została przeniesiona na ulicę Oszmiańską. W 1989 roku, podczas I zjazdu absolwentów, podjęto uchwałę o powrocie do imienia przedwojennego patrona Szkoły.
10 listopada 1990 roku, przywrócono Szkole imię jej pierwotnego patrona - Płk. Leopolda Lisa-Kuli, w honorowej asyście Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego, w obecności Ministra Obrony Narodowej, Ministra Edukacji Narodowej, Wiceprezydenta Warszawy i biskupa pomocniczego diecezji warszawsko-praskiej. Poświęcono i przekazano uczniom, ocalony z wojennej pożogi, historyczny sztandar. Pośród gości była Pani Bronisława Stanisławska – zamieszkała w Kanadzie matka chrzestna przedwojennego sztandaru (Jej dwaj synowie byli uczniami Gimnazjum im. Płk. Leopolda Lisa-Kuli, i obaj zostali zamordowani w Auschwitz). W 1996 roku, Pani Bronisława Stanisławska ufundowała Szkole nowy sztandar, a w 1999 roku, wykonane przez rzeźbiarkę, Panią Marię Owczarczyk, popiersie patrona. Przywrócono też pierwotną, wyjątkowo trafną, dewizę Szkoły - Sapere Aude!
XIII Liceum Ogólnokształcące kontynuuje tradycje przedwojennego Gimnazjum. Od 1989 roku, działa przy nim Stowarzyszenie Absolwentów.
Z poważaniem, dla Wszystkich, którzy znają i pamiętają historię naszej Szkoły - XIII LO im. Płk. Leopolda Lisa-Kuli,
Jej uczniowie i absolwenci 1976-1980,
Iwona Sabina Schymalla
Andrzej Schymalla
Komentarze
Prześlij komentarz